Wanneer grafisch ontwerpers en marketingmanagers afbeeldingen voor hun creatieve projecten zoeken, brengen zij vaak het eerst een bezoek aan de commerciële fotostocks als Getty Images, Shutterstock of Fotolia. Daar vinden ze miljoenen afbeeldingen waar voor moet worden betaald. Minder bekend, is dat er interessante alternatieven zijn: Onlineplatformen waarvan men gratis afbeeldingen kan downloaden.
Royaal bekeken komt men zeker op meer dan 40 van dergelijke fotobronnen. Bij nader toezien moesten we echter constateren, dat lang niet al het aangebodene datgene waarmaakt wat men ervan verwacht. Daarom hebben wij een voorselectie voor u gemaakt. In onze lijst zijn alleen beelddatabanken te vinden waarbij het de moeite waard is eens een kijkje te nemen.
Voordat u dus “door de zure appel heen bijt” en veel geld voor beeldmateriaal uitgeeft, dient u eerst eens te kijken welke foto’s er bij uw zoekwoorden in de gratis beelddatabanken te vinden zijn. À propos appel, wij hebben in alle beelddatabanken eens gekeken welke afbeeldingen er bij dit zoekwoord tevoorschijn komen.
1. Pixabay: Geteste kwaliteit
Pixabay behoort met meer dan 550.000 afbeeldingen, illustraties, vectorgrafieken en video’s niet alleen tot de grootste gratis beelddatabronnen, maar deze beelddatabase overtuigt ook door kwalitatief hoogwaardige foto’s. Alle afbeeldingen worden redactioneel gecontroleerd. Daarom is het geen verrassing dat de kwaliteit van de foto’s zich duidelijk positief onderscheidt van veel andere beelddatabanken met gratis beeldmateriaal. Bij het downloaden van vrije foto’s kan de gebruiker beslissen of hij de foto helemaal gratis wil gebruiken of dat hij zich bij de maker met een kleine gift erkentelijk wil tonen. Pixabay moedigt bovendien aan een link op de pagina met de foto te plaatsen of de foto via social media-kanalen te delen. Foto’s kunnen ook worden gedownload zonder voorafgaande registratie.
2. Pixelio: Op één na het beste adres voor creatievelingen
De beelddatabank Pixelio bestaat al sinds 2003. Het ooit als hobby begonnen project van initiatiefnemer Stefan Hein is tegenwoordig in de Duitstalige regio een van de bekendste beelddatabanken en vaak een van de eerste locaties voor diegenen die op internet zoeken naar gratis beeldmateriaal voor hun grafische projecten. Tegenwoordig zijn er meer dan 500.000 foto’s in de beelddatabank beschikbaar en per maand worden er meer dan 100.000 foto’s gedownload. Volgens verklaringen van Pixelio worden alle geüploade foto’s in de beeldredactie gecontroleerd op kwaliteit. Men pretendeert echter niet te concurreren met commerciële beelddatabanken, en distantieert zich zelfs bewust van hun uniforme beeldspraak. Om foto’s te kunnen downloaden, moet men ingelogd zijn en zich van tevoren gratis hebben geregistreerd. Wie in de databank niets van zijn gading vindt, kan op het forum vragen of iemand het gewenste motief ter beschikking kan stellen of bij het verkrijgen ervan behulpzaam wil zijn.
Net als bij alle andere beelddatabanken – of ze nu gratis zijn of dat ervoor betaald moet worden – dienen de gebruiks- en licentievoorwaarden nauwkeurig te worden bestudeerd en zorgvuldig in acht te worden genomen. Anders komt er narigheid van. Zo mogen de bij Pixelio gedownloade foto’s niet zonder meer worden gebruikt op social media-platformen. Daarvoor moet apart toestemming bij de maker worden verkregen.
3. Unsplash: Elke 10 dagen 10 foto’s
Het moet zo halverwege 2013 zijn geweest toen Mikael Cho, een van de medeoprichters van de Canadese onderneming Crew een fotograaf opdracht gaf om in een coffeeshop in Montreal foto’s voor de nieuwe internetpagina te maken. Omdat slechts één van de foto’s voor de template werd gebruikt, rees al snel de vraag: „Wat moeten we met de resterende motieven doen?“ Op de beste “Sharing-Manier” besloot Mikael de overige foto’s gratis aan andere creatievelingen ter beschikking te stellen, maar hij wilde meer: Vanaf toen moesten er elke tien dagen tien nieuwe foto’s met een hoge resolutie beschikbaar zijn, hoewel op dat moment nog helemaal niet duidelijk was, waar de volgende tien foto’s vandaan moesten komen. Tegenwoordig is dat allang geen probleem meer. Want ondertussen worden er elke dag tussen de 100 en 300 nieuwe foto’s naar Unsplash geüpload. Onder de fotografen bevinden zich ook bekende namen als Jeff Sheldon, oprichter van het T-shirt- en lifestyle-label Ugmonk, Paul Stamatiou, fotograaf en een van de designers van Twitter evenals Caroline Gutman. De vrije fotografe drukt op de ontspanner voor bekende bedrijven en redacties en fotografeert onder andere voor National Geografic EDU. Momenteel zijn er 8.300 afbeeldingen in de database beschikbaar. Alleen al in januari 2016 registreerde het platform 3,9 miljoen downloads.
4. Pexels: Overtuigd door keuze en kwaliteit
Een van de aanbevelenswaardige sites voor iedereen die beeldmateriaal zoekt en daarvoor geen geld wilt uitgeven, is Pexels. Deze gratis beelddatabank wordt sinds april 2014 opgebouwd door de twee broers Ingo en Bruno Joseph. Momenteel bevat deze ongeveer 5.000 foto’s en daar komen elke dag 20 nieuwe foto’s bij. Overtuigen kan Pexels niet alleen door de enorme keur van foto’s, maar vooral door het professionele niveau met betrekking tot de beeldcompositie. Wie zich aanmeldt voor de nieuwsbrief, ontvangt in één keer tot wel 40 gratis foto’s om direct te downloaden. Daar kan van alles bij zijn, van architectuurfoto’s, food tot opnamen van dieren. Er kan alleen op Engelse begrippen worden gezocht.
5. Death to the Stock Photo: afstoffen in plaats van verstoffen
De Amerikaanse beelddatabank Death to the Stock Photo werd in 2014 opgericht door de twee fotografen Allison Lehman en David Sherry. Zij wilden niet langer lijdzaam toezien hoe hun eigen foto’s op hun harde schijven stof lagen te vangen, terwijl bloggers en ondernemingen wanhopig goede foto’s zochten. Daarom besloten zij hun beeldmateriaal met anderen te delen. Daaruit ontstond een gebruiksaanbod volgens het Freemium-model, dat gedeeltelijk gratis is, maar waarvoor ook gedeeltelijk moet worden betaald: Terwijl men met een premiumaccount waaraan kosten verbonden zijn (10 dollar per maand) direct toegang heeft tot alle foto’s (ca. 1.300 plus 30 nieuwe motieven per maand) die sinds de oprichting werden geüpload, en elke 1e van de maand 20 nieuwe motieven krijgt toegestuurd, ontvangen gebruikers van de gratis basisaccounts slechts tien nieuwe foto’s en hebben geen toegang tot de rest van de fotostock. Wie geduld heeft, zal met de basisaccount veel plezier beleven aan nieuwe, hoogwaardige foto’s met voor een deel bijzondere en niet-alledaags perspectieven.
6. KaboomPics: Daar willen we meer van!
Abstract, City & Architecture, Fashion, Food, Landscapes & Other – dat zijn de categorieën waarin men bij KaboomPics gratis foto’s vindt. De beelddatabank werd begonnen door de Poolse ontwerpster Karolina Grabowska en is een van de platformen met voor het merendeel goed beeldmateriaal, ook al is de sortering met momenteel 1.280 foto’s overzichtelijk. De foto’s tonen nieuwe perspectieven en aantrekkelijke settings. De beeldcomposities zijn heel smaakvol, zodat de gebruikers van dit platform zeker blij zullen zijn met nog meer foto’s van Karolina. De foto’s worden gepubliceerd onder de Creative Commons-licentie. Het enige wat niet is toegestaan is het doorverkopen van de foto’s. Verder kunnen ze voor alle mogelijke gelegenheden, commercieel of niet, worden gebruikt. Als fotobron dient KaboomPics te worden genoemd.
7. Stokpic: Snelgroeiende fotostock
Ook Stokpic behoort tot de jonge beelddatabanken voor gratis downloads en werd in augustus 2014 door Ed Gregory in het leven geroepen. Net als bij “deathtothestockfotos” en “Unsplash” was ook zijn motivatie in het begin om zijn foto’s met anderen te delen. Ed begon zijn project in een weekend en was verbaasd over de enorme waardering die zijn database kreeg. Binnen zeer korte tijd kon hij duizenden downloads registreren en ontving veel mails met bedankjes, die hem motiveerden om door te gaan. Vandaag de dag maken per maand meer dan 100.000 gebruikers uit 200 landen gebruik van zijn beelddatabank. Momenteel zijn er ongeveer 1.000 foto’s bij Stokpic te vinden, wat voor de ambitieuze Ed niet genoeg lijkt te zijn. Om voor nieuw beeldmateriaal te zorgen, sponsort hij verschillende fotografen, door hen door middel van subsidies bij de financiering van hun camera-uitrusting te ondersteunen. Als tegenprestatie leveren zij een jaar lang elke maand 50 gloednieuwe foto’s aan Stokpic. Zo komen er praktisch elke dag nieuwe motieven bij.
8. PhotoPin: Flickr maakt het mogelijk
De database PhotoPin is puristisch opgezet. De zoekfunctie staat centraal. Bij de foto’s in de eerste twee rijen gaat het, duidelijk herkenbaar, om gesponsorde foto’s van een commerciële fotostock. Daarna komen gratis foto’s, die via een API-verbinding met de fotohoster Flickr worden gevonden. Deze had al in 2011 meer dan 200 miljoen foto’s. Bij het licentietype kan vooraf worden geselecteerd of de gevonden foto’s voor commerciële en/of niet-commerciële doeleinden mogen worden gebruikt. Foto’s kunnen worden gedownload zonder registratie vooraf. Flickr behoort tot de 50 meest bezochte internetpagina’s met naar eigen zeggen 5.000 uploads per minuut. Omdat Flickr al sinds 2007 in Duitsland bestaat, kan ook in het Duits naar geschikte foto’s worden gezocht.
9. Picjumbo: Kwaliteit laat zich gelden
De gratis beelddatabank Picjumbo van de Tsjechische fotograaf Viktor Hanacek bestaat sinds 2013. Vroeger werden zijn foto’s door commerciële fotostocks afgekeurd vanwege gebrekkige kwaliteit. Maar de foto’s vonden bij creatievelingen zoveel bijval, dat hij twee jaar later al bijna drie miljoen downloads via zijn site kon registreren. In vergelijking met andere beelddatabanken zal men misschien wat teleurgesteld zijn, wanneer men ziet dat in de vrije versie maar iets meer dan 800 foto’s ter beschikking staan om te downloaden. Daarvoor is de kwaliteit van de foto’s echter hoogwaardig genoeg om met commerciële fotostocks mee te kunnen doen. De foto’s kunnen zonder registratie vooraf worden gedownload. Op de internetpagina worden de gebruiksvoorwaarden duidelijk vermeld onder “AQ and Terms”. Voor veel gelegenheden kunnen de foto’s vrij worden gebruikt, bijdragen zijn echter welkom. Er moet wel even worden opgelet bij gebruik via social media-netwerken.
10. Piqs: Een community waar foto’s kunnen worden gedownload
Op het eerste gezicht ziet Piqs er eerder uit als een community. Men merkt dat er achter de database geen grafisch ontwerper zit. Piqs werd opgezet door advocaat Christian Solmecke, en biedt behalve gratis foto’s ook informatie over het onderwerp beeldrechten, testverslagen over digitale camera’s, een forum, posts van leden en enkele nieuwsartikelen. Omdat bijna iedereen foto’s kan uploaden is de keuze weliswaar relatief groot, maar de kwaliteit van de foto’s gevarieerd. Van een kiekje tot en met ambitieuze opnamen kan men er van alles vinden. Veel foto’s van de natuur en van dieren, voor een deel macro-opnamen, ook architectuur en people, techniek en fotokunst. Hier vindt men zeker de een of andere interessante foto die geschikt is voor een concept of als illustratie van blogartikelen. Iedereen die zich bij Piqs registreert, ontvangt als “starttegoed” 50.000 credits. Voor het downloaden worden daar al naargelang resolutie credits vanaf getrokken. Wie foto’s uploadt, krijgt credits bijgeschreven. Het tegoed kan ook worden opgebouwd door het schrijven van een fotobeoordeling. Foto’s kunnen alleen worden gedownload na registratie vooraf, de Creative Commons naamsvermeldingslicentie 2.0 is van toepassing. De foto’s mogen commercieel worden gebruikt. Bij gebruik van de foto’s moet piqs.de als fotobron worden genoemd, de naam van de desbetreffende fotograaf moet worden vermeld en de aanwijzing “Some rights reserved” moet erbij worden gezet. Wanneer een foto die bij Piqs werd gedownload in een tijdschrift wordt gebruikt, moet de link naar de licentie volledig worden uitgeschreven, hetgeen er nogal cryptisch uitziet.
10 + 1. Gratisography: Extra joker
Alle foto’s bij Gratisography zijn afkomstig van Ryan McGuire, grafisch ontwerpen, webdesigner en niet op de laatste plaats ambitieus en experimenteel kunstenaar, die waarschijnlijk niet alleen talent, maar ook humor heeft. Want behalve de conventionele categorieën als dieren, natuur, objecten, people en architectuur is op dit fotoplatform ook de opmerkelijke categorie “Whimsical” te vinden, waarin – zoals de naam al zegt – menig wonderlijk motief voorkomt dat kan worden gedownload. Elke week komen er nieuwe motieven bij die, zonder registratie vooraf, direct in een hoge resolutie kunnen worden gedownload. Momenteel zijn er 200 foto’s in de stock. Helaas ontbreekt de appel, daarom nemen we in dit geval gewoon bananen.
(Aan deze tekst kunnen geen rechten worden ontleend)
Waarom bestaat dit aanbod eigenlijk?
Veel van deze gratis beelddatabanken zijn opgezet vanuit onbaatzuchtige motieven. De initiatiefnemers willen andere creatievelingen helpen bij het realiseren van hun ideeën en projecten. Juist degenen die nog aan het begin staan, profiteren van dit gratis aangeboden materiaal.
Maar ondanks alle naastenliefde moeten ook de gratis beelddatabanken op de een of andere manier worden gefinancierd. Er wordt graag gebruikgemaakt van de sympathieke background-stories om de gebruikers te verzoeken een kleine bijdrage te leveren. Andere platformen worden gefinancierd doordat er reclame in beeld verschijnt of er worden foto’s in een Freemium-model met gratis basisservice of premiumservice waar kosten aan zijn verbonden aangeboden. Andere werken samen met fotostocks waar wel voor moet worden betaald en maken zo gebruik van de principiële bereidheid om iets te kopen die al diegenen hebben die op zoek zijn naar geschikt beeldmateriaal.
Onze conclusie:
Toegegeven, de beeldspraak van de foto’s uit gratis beelddatabanken onderscheidt zich voor een deel duidelijk van die van commerciële fotostocks. Maar voor sommige gelegenheden kan precies dit verschil een doorslaggevend voordeel bieden. Men moet echter wel een beetje tijd investeren. Niet alleen om een echt geschikt motief te vinden, maar ook om door de voor een deel Engelstalige gebruiks- en licentievoorwaarden heen te ploeteren. Maar dit laatste blijft ons ook bij het gebruik van commerciële fotostocks niet bespaard
Credits:
Alle screenshots: © hun desbetreffende eigenaren
